پیشدفاع دکتری دیگر متمرکز نیست؛ تغییر مهم دانشگاه آزاد از نیمسال آینده
معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد از اصلاح اساسی رویه پیشدفاع رساله دکتری، واگذاری فرآیند به واحدهای دانشگاهی و کاهش استرس دانشجویان خبر داد.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دکتری تخصصی ایران (Ph.D info)، به نقل از فرهیختگان،
معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به چالشهای چندساله دانشجویان دکتری در فرآیند پیشدفاع اعلام کرد: پیشدفاع حذف نخواهد شد، اما شیوه اجرای آن بهطور اساسی اصلاح میشود و از حالت متمرکز خارج خواهد شد.
🔹 پیشدفاع؛ فرایندی فراتر از یک معاونت
این مقام مسئول با تأکید بر اینکه پیشدفاع صرفاً مربوط به یک معاونت خاص نیست، توضیح داد:
پیشدفاع در تمامی معاونتهای دانشگاه آزاد برگزار میشود، اما با توجه به جمعیت بالای دانشجویان، معاونت علوم انسانی بیشترین درگیری را با این فرآیند دارد. در معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی، حدود یکسوم دانشجویان درگیر پیشدفاع هستند.
🔹 پیشینه اجرای پیشدفاع در دانشگاه آزاد
وی با اشاره به سابقه اجرای پیشدفاع در دانشگاه آزاد اسلامی، یاد و خاطره دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس شهید دانشگاه آزاد اسلامی را گرامی داشت و گفت:
موضوع پیشدفاع از سال ۱۳۹۹ با هدف افزایش دقت و نظارت علمی، بهصورت متمرکز در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اجرایی شد. این تمرکز اگرچه در مواردی باعث نارضایتی برخی دانشجویان شد، اما تصمیمی مبتنی بر حساسیت نسبت به کیفیت رسالههای دکتری بود.
🔹 استرس دانشجویان و پیامدهای پیشدفاع متمرکز
به گفته این مقام دانشگاهی، حضور دانشجویان در کمیتههای متمرکز پیشدفاع و مواجهه با داورانی ناآشنا، در بسیاری از موارد منجر به افزایش استرس میشد؛ استرسی که گاه بر کیفیت ارائه رساله تأثیر میگذاشت و حتی در برخی موارد به عدم قبولی در این مرحله منجر میشد.
🔹 اصلاح رویه؛ پیشدفاع حذف نمیشود
معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد تأکید کرد:
«ما قصد حذف پیشدفاع را نداریم، بلکه در حال اصلاح کل بازه پژوهشی رساله دکتری هستیم.»
در مدل گذشته، دانشجو پس از دفاع از پروپوزال وارد بازه پژوهشی میشد و پس از حدود یک سال، بدون نظارت مستمر، به مرحله پیشدفاع میرسید؛ موضوعی که تصمیمگیریهای ناگهانی را به همراه داشت.
🔹 واگذاری پیشدفاع به واحدهای دانشگاهی
بر اساس تصمیم جدید، فرآیند نظارت پژوهشی به واحدهای دانشگاهی واگذار میشود. گروههای آموزشی موظف خواهند بود در طول بازه پژوهشی، بهصورت مستمر عملکرد دانشجو را ارزیابی کنند.
در این مدل:
دانشجو هر ۶ ماه یکبار گزارش پیشرفت ارائه میدهد
درصد پیشرفت علمی مشخص میشود
نواقص در مراحل اولیه شناسایی میشوند
بازخورد مستقیم استادان به دانشجو ارائه میشود
🔹 کاهش استرس و افزایش کیفیت پژوهش
به گفته این مقام مسئول، این شیوه که در بسیاری از دانشگاههای معتبر دنیا اجرا میشود، موجب کاهش استرس دانشجویان و افزایش کیفیت رسالهها خواهد شد.
پیشدفاع در این مدل، مرحلهای کمکی و حمایتی است، نه صرفاً تصمیمگیرانه.
🔹 زمان اجرای مدل جدید
وی در پاسخ به این پرسش که آیا پیشدفاعهای نیمسال دوم ۱۴۰۵ بهصورت متمرکز برگزار خواهند شد یا خیر، تصریح کرد:
«انشاءالله از نیمسال آینده، این مدل بهصورت عملیاتی اجرا خواهد شد.»
🔹 آزمون جامع دکتری؛ در آستانه تغییر؟
در ادامه، وی به موضوع آزمون جامع دکتری اشاره کرد و گفت:
با توجه به تغییرات مدل آموزشی، آزمون جامع نیز نیازمند بازنگری است. آییننامههای وزارت علوم بررسی شده و جلسات مشترکی برای تصمیمگیری درباره مدل جدید آزمون جامع در حال برگزاری است.
هدف دانشگاه آزاد این است که:
کیفیت ارزیابی حفظ شود
سلامت فرآیند تضمین شود
دانشجویان با آرامش بیشتری این مرحله را پشت سر بگذارند
🔹 مهارتآموزی؛ مطالبه جدی صنعت از دانشگاه
در پایان، معاون دانشگاه آزاد به دغدغه مهارتآموزی دانشجویان، بهویژه در رشتههای فنی و مهندسی اشاره کرد و گفت:
یکی از گلایههای جدی صنعت، عدم تسلط کافی فارغالتحصیلان بر مهارتهای عملی موردنیاز بازار کار است؛ موضوعی که دانشگاه آزاد برنامهریزی ویژهای برای آن در دستور کار دارد.
